هماهنگی دینی ، مهربانی ، اسلام

برگردان : کسرا ارام

منبع: سایت رسمی دالای لاما

هماهنگی دینی ، مهربانی ، اسلام

سخنرانی دالایی لامای چهاردهم ، درود بر روح پاکش

میلان ، ایتالیا (9 دسامبر 2007)
برگردان : کسرا ارام

قصد دارم مطالبی را در مورد هماهنگی دینی به شما بگویم . گاهی اوقات مجادلاتی در بین پیروان ادیان مختلف پیش می اید . به عنوان مثال ، ایرلند شمالی ، هرچند در آنجا درگیری ها بر سر مسائل سیاسی بود و نه مذهبی ، اما خیلی سریع به موضوعی دینی تبدیل شد . وقایعی که در ان زمان اتفاق افتاد واقعاً باعث تاسف بود . امروز درگیری های زیادی در بین شیعیان و سنی های مسلمان وجود دارد که واقعاً مایه تاسف است . و یا در سریلانکا درگیری های سیاسی زیادی وجود دارد که دیگران گمان می کنند این درگیری ها بین بوداییان و هندوها است. اینگونه درگیری ها واقعاً وحشتناک هستند . در گذشته ، پیروان ادیان مختلف از یکدیگر جدا بودند ولی امروزه مجبورند که در کنار هم زندگی کنند . از اینرو بر ماست که در راستای ایجاد هماهنگی در بین ادیان مختلف تلاش کنیم .

در اولین سالگرد واقعه 11 سپتامبر ، مراسم عبادی به یاد جانباختگان این حادثه در کلیسای جامع واشنگتن برقرار شد . من هم در آن مراسم حاضر بودم و همان روز نیز در آنجا گفتم که ، متاسفانه امروز برخی به دنبال ایجاد این طرز فکر غلط هستند که به خاطر اعمال برخی از مسلمانان ، تمامی پیروان این دین جنگجو و تروریست هستند . این افراد از این وقایع به نام برخورد تمدن ها بین اسلام وغرب یاد می کنند که واقعاً بحثی غیرواقعی می باشد .

واقعاً عمل اشتباهی است اگر تمامی یک دین را به خاطر اعمال گروهی قلیل نادرست و بد بدانیم . از این منظر تمامی ادیان از جمله اسلام ، مسیحیت ، یهودیت ، هندوئیسم و بودیسم یکسان هستند . برای مثال ، گروهی از پیروان شوگتن سه نفر را در نزدیکی محل زندگی من به قتل رساندند. یکی از کشته شدگان معلم خوبی بود که انتقاداتی نیز به شوگتن داشت ، او را با 16 ضربه چاقو کشته بودند . دو نفر دیگر نیز شاگردانش بودند . آن قاتلان بی شک گمراهانی بیشتر بودند . اما اگر کسی امروز بگوید که بخاطر عمل زشت این چند نفر تمامی بودائیان تبت قاتل هستند ، ادعای گزافی نموده است . حتی در زمان بودا نیز چنین گمراهانی بودند .

از زمان واقعه 11 سپتامبر به بعد من که خود بودایی هستم و برای مسلمانان بیگانه هستم ، داوطلبانه کوشیدم که از اسلام بزرگ دفاع کنم . بسیاری از برادران و خواهران مسلمان من ، بارها به من گفته اند که هر کسی که باعث خونریزی می شود بی شک از اسلام بیرون است . به این دلیل که پیرو حقیقی اسلام ، می بایست طبق تعالیم اسلام به همان اندازه که عاشق الله است باید عاشق مخلوقات او نیز باشد . تمامی موجودات زمین مخلوقات الله هستند . اگر کسی الله را دوست بدارد ، می بایست مخلوقاتش را نیز دوست بدارد .

یکی از دوستان خبرنگار من که در زمان ایت الله خمینی مدتی را در تهران سپری کرده بود به من می گفت که چطور روحانیون اموال و پول های اغنیا را جمع کرده و دربین فقرا به منظور گسترش سواد و نابودی فقر پخش می کنند . این یعنی فرایندی سوسیالیتی . در کشورهای اسلامی ، سود بانک ها ممنوع می باشد . از اینرو اگر ما اسلام و پیروانش را بدرستی بشناسیم ، آن وقت همچون دیگر ادیان با آن برخورد خواهیم کرد . در کل اگر از ادیان دیگر آگاهی داشته باشیم ، قادر خواهیم بود که احترام و محبت دوجانبه را گسترش دهیم . از اینرو افزایش درک میان دینی نیازمند تلاش همیشگی ماست .

اخیراً در لیسبون در نشستی میان دینی شرکت کردم که در یک مسجد برگزار شده بود . اولین باری بود که یک چنین نشستی در مسجد برگزار می شد . بعد از مراسم ، همگی به سالن اصلی رفته و مراقبه سکوت را اجرا کردیم . واقعاً زیبا بود . پس شما نیز همواره در جهت ایجاد هماهنگی بین ادیان بکوشید .

برخی می گویند خدا وجود دارد ، برخی دیگر عکس این قضیه را صادق می دانند . این موضوع مهمی نیست . موضوع مهم قانون علیت است که در تمامی ادیان وجود دارد . هر دو گروه هرگز نمی کوشند که دیگران را کشته ، اموال آنان را به غارت برده ، دروغ گفته و مرتکب تجاوز جنسی شوند . تمامی ادیان از روش های گوناگونی بهره می برند ولی همگی یک هدف را دنبیال می کنند . شما می بایست به نتایج نگاه کنید و نه به دلایل . وقتی به رستوران می روید ، تنها از آنهمه غذا لذت می برید و هرگز نمی پرسید که عناصر تشکیل دهنده آن غذا ها از کجا آمده اند . و بهتر نیز همین است که از نتایج لذت ببریم .

تمامی ادیان ، فارغ از فلسفه آنها ، به دنبال آموزش مهربانی در بین مردم هستند و هدف تمامی آنها نیکو می باشد . استفاده از روش های گوناگون، عملی واقعگرایانه برای عموم مردم است . ما نیز باید از روش های واقع گرایانه بهره بگیریم .

آرامش درونی در ارتباط با شفقت و مهربانی است . تمامی ادیان بزرگ دنیا حاوی این پیام یعنی عشق ،مهربانی و بخشش هستند . و ما به منظور گسترش این مهربانی می بایست از راهی سکولار وارد شویم . آنهایی که دیندارند و خالصانه به ان پایبند هستند ، دین آنها به خودی خود زمینه لازم جهت گسترش این مهربانی را فراهم می کند . افراد بی ایمان – کسانی که دین به خصوصی نداشته و یا از دین متنفرند – در برخی از اوقات تمایلی به این اصل ندارند . چرا که خیال می کنند اصل مهربانی موضوعی دینی است . این طرز فکر به کلی اشتباه می باشد . اگر شما از منظری منفی گرایانه به دین بنگرید به این نتیجه خواهید رسید. اما همگی می دانیم که نگریستن به این اصل با دید منفی حاصلی نخواهد نداشت .

در آغاز ، ما همگی از مادرانمان متولد شده ایم . انسانها و حیوانات دیگر نیز از مادرانی متولد شده اند و با توجه همان مادران قادر به زندگی کردن شده اند . به خوبی معلوم است که عاملی زیستی ما را دور هم جمع می کند . برای مثال ، مادر من زنی بسیار مهربان بود و بی شک اولین دانه ی مهربانی توسط مادرم در وجود من کاشته شد و نه به واسطه بودیسم . بعد از مطالعه در مورد بودیسم ، اندازه ی این مهربانی و شفقت زیادتر شد . اگر مادر من با من مهربان نبود و یا بدرفتاری می کرد ، شاید من امروز اینجا نبوده و یا پرورش این اصل در وجودم با مشکلات زیادی روبرو بود . پس منشا مهربانی عاملی زیستی می باشد و ما برای بقا نیازمند آن هستیم .

عطوفت عاملی اساسی در تربیت است . دانشمندان این موضوع را در مورد بچه میمون ها آزمایش کرده اند . آنهایی که در کنار مادرشان بودند ، سرزنده بوده و کمتر با هم به مبارزه می پرداختند . اما آنهایی که از مادرانشان جدا شده بودند ، اغلب غمگین و خشمگین بودند . پس رشد انسان در ارتباط با مهربانی و عطوفت اطرافیانش است . براساس تحقیقات پزشکی ، هر چه بیشتر مهربان باشیم ، کمتر دچار استرس و اضطراب می شویم و آرامش فکری بیشتری نیز خواهیم داشت . در صورت مهربان بودن با دیگران ، گردش خون در رگ ها بهتر انجام می شود . در برخی از اوقات ، حتی سیستم دفاعی بدن نیز بهتر کار می کند . اما بدرفتاری و تنفر سیستم دفاعی بدن را ضعیف می کند . از اینرو مهربانی و بخشش به سلامت آدمی کمک کرده و عمری طولانی تری برای او به ارمغان می آورد.

این موضوع را می توان در مهدکودک ها به عنوان بخشی از مراقبت های بهداشتی آموزش داد . پس می توان نه فقط از راه دین که از طریق سیستم های آموزشی سکولار نیز به گسترش ارزش های انسانی کمک کرد . سیستم های اموزشی در حال حاضر کمتر به ایجاد روابط عاطفی میان مردم توجه می کنند. این نقصی بزرگ است . در حال حاضر برخی از تحقیقات دانشگاهی بر روی این موضوع انجام می شود که چطور اهمیت عطوفت انسانی را در قالب نظام های آموزشی امروزی تعریف کنیم که به خودی خودی عملی نیکوست .

اگر می خواهیم اصول اخلاقی سکولار را در جامعه پرورش دهیم می بایست از مسیر سکولار وارد شویم . سکولاریسم به معنای علیه دین بودن و یا بی احترامی به مذهب نیست . وقتی از واژه سکولار استفاده می کنم منظور من چیزی شبیه به نظام حکومتی موجود در هندوستان است . گاندی مذهب سکولار را مورد توجه قرار داد : او عبادات تمامی ادیان را انجام می داد . "سکولاریسم " یعنی اینکه هیچ دینی بر دیگری برتری ندارد و می بایست به به پیروان تمامی ادیان و حتی کسانی که دین ندارند احترام گذاشت . پس اخلاق سکولار را می شود از طریق راه های سکولار و بر اساس آموزش های تجربی و شواهد علمی گسترش داد.

سوال : دنیای امروز مملو از مکاتب مادی (ماتریالیسم ) است . با کسانی که به مکتب ماده گرایی معتقدند چطور باید رفتار کرد ؟

دالای لاما : اشیا مادی تنها اسایش جسمانی ما را تامین می کنند و کاری به ارامش فکری ندارند . ذهن ما با ذهن کسانی که مادیگرا هستند فرقی ندارد . هر دوی ما دچار بیماری های روحی و فکری ، تنهایی ، شک و حسد می شویم .این مسائل هر ذهنی را به خود مشغول خواهد کرد . از بین بردن این مشکلات با پول ممکن نیست .افرادی که ذهنی بیمار داشته و زندگی پر از استرس دارند ، دارو مصرف می کنند .آنها موقتاً اضطراب خود را کاهش می دهند و در عین حال دچار امراض جانبی دیگری می شوند . اما ایا می توانند ارامش ذهنی را نیز از داروخانه تهیه کنند . هیچ جایی چنین چیزی را نمی فروشند درحالیکه تمامی مردم به این آرامش محتاجند . برخی از مردم داروهای مسکن مصرف می کنند . اما داروی واقعی برای از بین بردن استرس شفقت و مهربانی است . بی شک مادی گرایان نیز به مهربانی احتیاج دارند .

ارامش فکری بهترین دارو برای تندرستی است . آرامش فکری باعث متعادل شدن اعضا بدن می شود . خواب کافی نیز نتیجه مشابهی دارد . اگر فردی با ارامش فکری به خواب برود ،اختلالات بدن از بین رفته و دیگر نیازی به مصرف ارام بخش نخواهد داشت . هستند کسانی که بسیار نگران داشتن صورتی زیبا هستند . حال آنکه وقتی کسی احساس ناارامی و خشم کند ، فرقی نمی کند که صورتش چه رنگی است . در هر حال او نا زیبا باقی خواهد ماند . اما اگر خشم را کنار بگذاریم و لبخند بزنیم صورتمان جذاب تر خواهد شد .

اگر ما در راه رسیدن به مهربانی بخوبی تلاش کنیم ، وقتی ناراحتی از راه می رسد ، خیلی سریع از بین خواهد رفت . مهربانی مثل سیستم دفاعی عمل می کند . همانطور که وقتی ویروسی وارد بدنمان می شود ، با داشتن سیستم دفاعی قوی ، خیلی سریع آن ویروس ازبین خواهد رفت .پس ما به مهربانی و در عین حال نگاهی کلی نگر نیاز داریم . بعد از آن از طریق آشنایی و تجزیه و تحلیل ارتباطات میان فردی در این موضوع قوی تر خواهیم شد .

ظرفیت درونی ما برای میل به خوبی یکسان است . پس به خودتان بنگرید و تمامی ظرفیت های مثبتتان را ببینید . حتما با مواردی منفی نیز برخواهید خورد ولی اگر خوب نگاه کنید خوبی ها را نیز در کنار آن خواهید یافت . پایه طبیعت آدمی بیشتر به خوبی تمایل دارد تا بدی .زندگی ما با مهربانی آغاز می شود و ازاینرو ریشه های دانه ی مهربانی خیلی قوی تر از ریشه های بدی است . تنها به خودتان از منظری مثبت بنگرید . خود این نگریستن روانی ارام برایتان به ارمغان می آورد . در این لحظه اگر مشکلات به سراغ شما بیایند خیلی راحت از بین خواهند رفت .

شانتیدوا،یکی از استادان هندی بزرگ در مکتب بودیسم ،می نویسد اگر ما در مواقع روبرویی با مشکلات ، آنرا تجزیه و تحلیل کرده و به راهی برای غلبه بر آن مشکل بیابیم ، دیگر نیازی به نگرانی نیست . اگر در این لحظه نیز نتوانیم بر آن غالب شویم ، از دست نگرانی نیز کاری بر نخواهد آمد . پس با روی باز واقعیت را می پذیریم .

در آخر اگر به چیزی هایی که گفتم علاقمند شده اید ، تنها کافی است که انرا در مورد خود به کار بگیرید . و اگر علاقه ای به ان ندارید ، فراموشش کنید . فردا نیز من از اینجا خواهم رفت ، ولی به یاد داشته باشید که در آن حال شما می مانید و مشکلات خودتان .